Kestane balı, arıların kestane ağaçlarının çiçeklerinden topladığı nektarlardan elde ettikleri bir monofloral bal türüdür. Kestane balı, kestane ağacı çiçeklerinden belli bir dönemde toplanarak elde edilmektedir.

---

Kestane balı, arıların kestane ağaçlarının çiçeklerinden topladığı nektarlardan elde ettikleri bir monofloral bal türüdür. Kestane balı, kestane ağacı çiçeklerinden belli bir dönemde toplanarak elde edilmektedir. Bu nedenle kestane balı hasadı, kestane ağaçlarının çiçeklenme sonrası dönemlerinde yapılmaktadır. Kestane ağaçlarının olduğu bölgelerden arıların elde ettiği kestane balı, kendine özgü keskin bir kokuya ve hafif acı bir tada sahiptir. Koyu rengiyle dikkat çeker. Kestane balının tadını etkileyen etmenler; iklim koşulları, toprak türü gibi etmenlerdir. Kestane balı halk arasında acı bal olarak da bilinmektedir.

Kestane ağaçları, Türkiye’de ağırlıklı olarak Karadeniz ve Ege bölgelerinde bulunmaktadır. Ayrıca Antalya’nın doğusunda da yetişmektedir. Mayıs ve haziran aylarında çiçeklenen kestane ağaçları, bal arılarını kendine çeker. Bu kestane ağaçlarının çiçeklerinden toplanan nektarlar, arılar tarafından kestane balına dönüştürülür.  

 

Kestane Ağacı Nedir?

Kestane ağacı, kayıngiller (Fagaceae) familyasına ait bir ağaç türüdür. Bu familyanın Castanea cinsini oluşturmaktadır. Kestane ağacı, yenilebilir tohumlara sahip olan ağaçlar arasında yer almaktadır. Kestane ağacının boyu 25-30 metreye kadar uzayabilmektedir. Meyveleri gıda olarak kullanılmaktadır. Kestane ağacının dış odunu dar ve koyu sarı renktedir, iç odunu ise kahverengi ve geniş bir yapıya sahiptir. Kolay kırılabilen bir yapıya sahip olan kestane ağacı, uzun ipliklidir.

Kestane ağacı, yapraklarını döken ve çalı formunda orman ağaçlarıdır. Dikenli ağaçlar grubunda yer alır. Yaprakları sarmal yapıya sahiptir. Kestane ağacı yaprakları, kılçıksı yapıda görülebilmektedir. Kestane ağacı tohumları çoğunlukla Doğu Asya ve Güney Avrupa’da tüketilmektedir. 100 g kestanenin yenilebilir bölümündeki ortalama besin değerleri; 160 kcal, 34g karbonhidrat, 1,8g yağ, 9,6g şeker, 3,2g protein, 395mg potasyum ve 9mg sodyumdur. Ortalama olan bu değerler, kestane ağacının yetiştiği iklim koşullarına ve toprak türüne göre değişiklik gösterebilmektedir.

 

Kestane Ağacı Hangi İklimi Sever?

Kestane ağacı, çoğunlukla nemli bölgeleri seven bir ağaç türüdür. Kışın yapraklarını döken kestane ağacı, ılıman iklim koşullarında kolayca yetişebilir. Kışın dinlenme dönemine giren bu ağaç türü, ani sıcaklık düşüşlerinden olumsuz etkilenir. Kestane ağaçlarının soğuğa dayanıklı bir yapısı vardır. Yıllık ortalama sıcaklığın 10 derece ve üzeri olduğu yerler, kestane ağaçlarının yetişmesi için uygun olan bölgelerdir. Yıllık yağışın 600-1600 mm düzenli olduğu bölgelerde kestane ağaçları sulamaya gerek olmadan yetişebilmektedir. Yıllık yağış 1000mm ve altında olan yerlerde ağaçların ekstra sulanması gerekmektedir.

Kestane ağacı için çiçeklenme döneminde alınan yağış, oldukça etkilidir. Bu dönemde fazla yağış olması meyveleri olumsuz etkilemekte ve yaprakların dökülmesine yol açabilmektedir. Ek olarak sonbahar mevsiminin normalden daha kurak geçmesi, kestane ağacı meyvesinin üzerindeki dikenli kabuğun çatlamasına neden olabilmektedir.  

 

Kestane Balı Nasıl Oluşur?

Kestane balı, kestane ağaçlarının olduğu bölgelerde, arıların kestane ağaçlarından nektar toplaması ile oluşmaktadır. Kestane balı, kendine has keskin kokusu ve hafif acı olan tadıyla ayrışan monofloral bal türleri arasında yer almaktadır. Kestane ağaçları, Türkiye’deki belirli bölgelerde ve ağaçların meyve vermesi için gerekli olan iklim koşullarında yetişmektedir. Bu nedenle kestane balı da bu ağaçların olduğu belirli bölgelerden elde edilmektedir. Kestane ağaçlarının çiçeklendiği dönemlerde arılar, bu ağaçlardan nektar toplayarak arı kovanlarında kestane balı elde ederler. Elde edilen bu kestane balı, monofloral bal türleri arasında yer almaktadır.

 

Kestane Balı Faydaları

Monofloral bal çeşitleri arasında yer alan kestane balı faydaları hakkında birçok bilimsel ve klinik çalışma sonucunda elde edilen bulgular olsa da, Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği kapsamında kestane balı faydalarından bahsetmek mümkün değildir.

 

Arılar, Kestane Balını Nasıl Elde Ederler?

Kestane ağaçlarının cezbedici kokusuyla kendinden geçen arılar, duydukları kokunun peşine düşer ve bitkinin etrafında dolaşırlar. Bitkinin çiçeğine konarlar ve üzerine kondukları bitkinin çiçeğinden aldıkları nektarı, kovana taşırlar. Toplayıcı arılar, getirdikleri kestane nektarlarını işçi arılara verirler. Kovandaki işçi arılar, midelerindeki enzim içeren salgılarla karışan nektar kestane balına dönüşür. Dönüşüm sağlanınca kestane balı, işçi arılar tarafından kovandaki bal peteklerine aktarılır.

İşte kokusu ve tadıyla enfes olan kestane balı oluşum süreci bu şekildedir.